| Haftanın seçkin maddesi
|
| Belgesel hipotez, Tevrat'ın, yani Musa'nın beş kitabının, birbirlerinden bağımsız, paralel ve tam hikâyelerden oluştuğunu ve redaktörler tarafından bir dizi düzenlemeden geçtikten sonra son hâlini aldığını iddia eden hipotezdir. Kesin olmamakla birlikte, uzmanlar arasında hikâyelerin genel olarak dört kaynaktan birinden geldiği görüşü hâkimdir. Tutarsız metinleri uzlaştırmaya ve geleneksel açıklamaları reddedip uyum sağlamaya çalışırken bazı 18. ve 19. yüzyıl din bilimcileri; Tevrat'ın, kendi içinde tam ve bağımsız olan ve zaman zaman tutarsız kaynaklardan gelen hikâyelerden oluştuğuna kanaat getirdiler. Bu hipotez 19. yüzyılda gelişti ve temel olarak dört ana kaynağın varlığı görüşünde birleşildi. Bu kaynaklar, MÖ 10. yüzyılda yazıldığı düşünülen Yahvist ve MÖ 8 ile 6. yüzyıllar arası yazıldığı düşünülen Elohist, Tesniyeci ve Ruhbani kaynaklardır. Kaynaklar, redaktörler tarafından derlenip son hâlini aldı. Son derleme MÖ 6 ile 5. yüzyıllar arasında gerçekleşmiştir. (Devamı...)
|
|
| Günün maddeleri
|
| Antikythera düzeneği (Yunanca: Αντικύθηρα, Türkçe söylenişi: Adikitira), astronomik konumları hesaplamak için tasarlanan eski mekanik bir hesap makinesidir. 1900-1901 yılları arasında Girit ve Mora Yarımadası arasında bulunan Yunan Küçük Çuha (Antikythera) adası yakınlarında keşfedilmiş Antikythera enkazından çıkarılmıştır.
1900 yılında, Elias Stadiatos adlı bir Yunan süngerci, Yunanistan'da Antikythera adlı küçük bir adanın yakınlarında, eski çağlardan kalma bir batık keşfetti. Bu yaklaşık MÖ 87 yılında batmış bir yük gemisiydi. Denizin dibinde, batığın çevresine saçılmış heykeller, süngerciyi çok etkilemişti. Geminin taşıdığı yükler arasında, mücevherler, çömlekler, mobilyalar, bronz eşyalar ve amforalar dolusu şarap vardı. MÖ 1. yüzyılda yaşayan insanlar için lüks tüketim malları taşıyan bir gemiydi bu. Batıktan çıkarılanlar arasındaki en değerli bulgu, içinde tuzlu suyun etkisiyle bozunmuş, ezilerek iç içe geçmiş çarklar bulunan tahta bir kutucuktu. Yaklaşık bir ayakkabı kutusu büyüklüğündeki bu kutunun içinde, bir tür mekanik düzenek bulunuyordu. Batığın bulunduğu yıllarda, ahşap buluntuları korumaya yarayan yöntemler henüz olmadığından, kutu çıkarıldıktan kısa bir süre sonra bozularak yok oldu. (Devamı...)
|
| İbn-i Heysem (Arapça: ابن الهيثم, tam adı: ابو علی، حسن بن حسن بن هيثم Abū 'Alī al-Hasan ibn al-Hasan ibn al-Haytham, Latince: Alhacen ya da Alhazen), Arap fizikçi, matematikçi ve filozoftur.
İbn-i Heysem 965'te Basra'da doğdu, 1038-1040 yılları arasında Kahire'de öldü. Fizik, matematik ve felsefe alanlarında çalışmalar yapmıştır.
Öğrenimine Basra'da başladı. Zamanının yüksek din ve fen ilimlerini de burada öğrendi. Tahsilinin bir kısmını tamamladıktan sonra, Bağdat'a giderek özellikle; matematik, fizik, mühendislik, astronomi, metalurji gibi pozitif bilimleri öğrenip, şöhrete kavuştu. Öğrendiklerini uygulama safhasına koymak için çok gayret gösterdi. Birçok önemli neticeler ve başarılar elde etti. İbn-i Heysem'in başarıları diğer memleketlerde duyulunca, Mısır'da hüküm süren Fatimi Devleti hükümdarlarından El-Hakim kendisini Mısır'a davet etti. İbn-i Heysem, Mısır'a gitmeden önce, Nil Nehri ile ilgili bir sulama projesi ve bazı teknik çalışmalarda bulunmuş, Nil Nehri'nden nasıl istifade edilebileceğini araştırmıştı. Projesini Fatimi sultanı El-Hakim'e açıklayınca, sultan projenin gerçekleştirilmesi için ona her türlü yardımı yapacağını bildirdi. İbn-i Heysem, Nil Nehri boyunca ilmi ve teknik incelemelerde bulundu. Yaptığı projelerin başarılı bir şekilde uygulanmasının o günkü şartlarda mümkün olmadığını görünce, hükümdardan af diledi. İbn-i Heysem, El-Hakim'in kendisi hakkında kanaatlerinin değişmesinden korkarak, gözden ırak bir yere çekilip hükümdardan uzak durmaya karar verdi. Gizlice ilmi çalışmalarını sürdürerek birçok eser yazdı. İlim tarihçilerine göre, İbn-i Heysem'in hayatının bu dönemi en verimli ve başarılı devri olmuştur. İbn-i Heysem, Birûni ve İbn-i Sina ile çağdaştı. (Devamı...)
|
|
|
| Günün seçkin resmi
|
|
|
|
|
|
| Bulgaristan'da Rila dağlarının kuzeybatısında yer alan Rila Yedi Göllernin panoramik manzarası. Resimde yedi gölün altısı görülmektedir: soldan sağa: Okoto (göz), Bıbreka (böbrek), Bliznaka (ikiz), Trilistnika (yonca), Ribnoto ezero(balık gölü), Dolnoto ezero (aşağı göl).
|
|
|
|
|
|
|
