| Haftanın seçkin maddesi
|
| Türkiye'deki saat kuleleri 13. yüzyılda Avrupa'da başlayan saat kulesi geleneğinin 16. yüzyıl sonlarında Osmanlı İmparatorluğu'na ulaşmasıyla inşa edilmeye başladı. Anadolu'daki ilk saat kulesi de 1797 yılında Safranbolu'da dikildi. II. Mehmed döneminden başlayarak Osmanlı yüksek zümresinin mekanik saat kullanmasına rağmen saat kulesi kavramının Osmanlı ve Anadolu coğrafyasında Avrupa'ya göre geç kabul görmesinin nedenleri konusunda farklı yorumlar ortaya atıldı. Abdülhak Adnan Adıvar bu durumu müezzin, muvakkit ve kayyımların önemini kaybedeceği endişesine bağlarken Bernard Lewis matbaa gibi saatin de İslami sosyal dokuda çatlaklar meydana getirebileceğinden çekinildiğini savunmaktadır. Şule Gürbüz ise muvakkitlerin namaz vaktini dakikası dakikasına doğru hesaplayabilmelerine rağmen mekanik saatlerin kimi zaman doğru vakti göstermediğini ve bu hata payından dolayı saat kulelerinin yaygınlaşmadığını belirtmektedir. II. Abdülhamid'in 25. tahta çıkış yıldönümünde ve 30. cülûs yıldönümünde yayımlanan fermanlarla çok sayıda saat kulesi inşa edildi. II. Abdülhamid'in saltanatının öncesinde ise Ziya Paşa, Adana ve Amasya mutasarrıflığı sırasında birçok kule inşa ettirdi. Günümüzde çok sayıda saat kulesi bulunmakla beraber kayda değer niteliğe sahip olan kule sayısı yüz yirmi altıdır. En çok saat kulesi bulunan şehir yirmi kule ile İstanbul ve ardından yedi kule ile İzmir'dir. Bölge olarak ise İç Anadolu Bölgesi en fazla saat kulesinin yer aldığı bölgedir. (Devamı...)
|
|
| Günün maddeleri
|
| Tembel hayvan Orta ve Güney Amerika'da yaşayan Megalonychidae, Bradypodidae familyalarına ait 6 türü kapsayan orta büyüklükteki memelilerdir.
Bilim adamlarının çoğu tembel hayvanları Folivora alttakımında sınıflandırırken, bazıları onları Phyllophaga grubunda toplar. Bu iki grubun da adı, ilki Latince'de, ikincisi ise Eski Yunanca'da "yaprak seven" anlamındadır. Bu metin genellikle ağaçlarda yaşayan tembel hayvanlarla ilgilidir. Geçmiş jeolojik zamanlarda, Megatherium gibi büyük yer tembel hayvanları Güney Amerika'da ve Kuzey Amerika'nın bazı kısımlarında yaşamışlardır, fakat insanların gelişinden sonra onlar da diğer bazı hayvanlar gibi birden yok olmuşlardır. Bazı kanıtlar, diğer Kuzey Asya, Avustralya, Yeni Zelanda ve Madagaskar faunalarında olduğu gibi, Amerikan megafaunasının yok olmasında insanların eylemlerinin etkili olduğunu ileri sürmektedir. Bununla beraber, Buz Çağı'nın sonunda meydana gelen eş zamanlı iklim değişimi de bazı durumlarda rol oynamıştır. Tüm memeliler arasında en yavaş hareket eden hayvanlar olarak bilinirler. Dakikada en fazla yarım metre kadar hareket ettiği hesaplanmıştır. Tembel hayvanlar, günde 15 ila 18 saat uyuyarak en çok uyuyan hayvanların başında gelirler. Kalan zamanda ise yemek yerler ve tutundukları ağaç dalını değiştirirler. Pek fazla yemek yemeyip su içmedikleri de bilinmektedir, bu nedenle doğaya en az zararı olan hayvanlar olarak tanınırlar. Tembel hayvanlar, keskin pençeleri sayesinde dalların üzerinde tersine doğru asılı bir şekilde yaşarlar. Yere ise yalnızca ağaç değiştirmek veya boşaltım yapabilmek için inerler. Sürekli ters asılı oldukları için iç organlarının yerleri bile diğer memelilerden farklıdır. Hatta tüyleri de ters yöne uzar. Yaşadıkları Kosta Rika'daki tembel hayvanların ana ölüm kaynakları elektrik tellerine takılmaları ve kaçak avcılardır. Tembel hayvanlar ağaçlarda yaşamaya uyum sağlamalarına rağmen iyi yüzücülerdir. (Devamı...)
|
| Amedeo Avogadro ya da tam adıyla Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro (9 Ağustos 1776 - 9 Temmuz 1856), İtalyan kimyager ve bilim insanıdır. Günümüzde, adı, derişim teorisi ve moleküler ağırlık alanındaki katkılarıyla anılır.
Amedeo Avogadro, Torino, İtalya'da, köklü ve asil bir aile olan Piedmont ailesinin bir üyesi olarak dünyaya geldi. 20 yaşında, kilise eğitimi bitirip çalışmaya başladı. Ancak kısa bir süre sonra kendini fizik ve matematik alanındaki çalışmalara adadı. 1809'da bu dalları, Vercelli'deki bir lisede (liceo) öğretmeye başladı. 1820'de, Turin Üniversitesi'nde fizik profesörü oldu. 1821'deki Sardinia Kralı'na karşı olan ayaklanmalarda aktif rol aldı. Bunun sonucu olarak da 1823'te üniversitedeki görevinden alındı. Ancak Avogadro'nun da sahip olduğu fikirler zamanla - Savoy krallarının da katkılarıyla - daha kabullenilir oldu ve 1848'de Charles Albert, modern anayasayı açıklayınca Avogadro Turin'deki görevine geri getirildi. 20 yıl daha burda profesörlüğe devam etti. Çok düzgün ve dinine uygun bir hayat sürmüşe benzeyen Avogadro'nun özel hayatı ve politik yaşamı hakkında çok az şey bilinmektedir. Felicita Mazzé'yle evliydi ve altı çocukları oldu. Bazı tarihi çalışmalar, Sardinya'da, Charles Albert'ın modern anayasasıyla son anda önlenen bir ayaklanmayı maddi açıdan desteklediğini savunmaktadır. Ancak bu konuda çok az bilgi olduğundan, iddialar ancak kuşku olarak kalmıştır. Avogadro, istatistik, meteoroloji ve ölçü sistemlerinde önemli rollar oynamıştır. Aynı zamanda Halk Bilgilendirilmesi Kraliyet Üstün Konseyi'nin de bir üyesiydi. (Devamı...)
|
|
|
|
